Denizel Bağlantısallık bilgisinin geliştirilmesi sürdürülebilir mavi ekonomiye geçişi desteklemenin anahtarıdır.

Okyanuslar ve denizler dünyanın %70’inden fazlasını kaplamakta ve insan toplumlarını şekillendiren çeşitli ekosistem hizmetleri (besin sağlama, iklim düzenleme gibi) sağlamaktadır. Deniz varlıkları dünyadaki en büyük 7. ekonomiyi temsil etmektedir. Okyanus ve denizlerin sürüdürülebilir yönetimi bu nedenle gereklidir. Bununla birlikte korunmaları karasal habitatlara göre çok daha geride kalmaktadır.

Deniz ekosistemleri insan kaynaklı baskılara karşı çok hassastır ve çoğu çok sayıda eş zamalı etki gösteren tehdide (habitat kaybı, aşırı avlanma, sıcaklık artışı gibi) maruz kalmaktadır. Son yüzyıl içerisinde deniz üst predatörlerinin %90’ı ortadan kalkmış, bir çok deniz ve kıyı habitatı yok edilmiş ya da ağır kayba uğratılmıştır. Ekosistemlerin sağlığını (işlev ve dayanıklılık) tehlikeye atan benzeri görülmemiş denizel biyoçeşitlilik kayıpları oluşmaktadır. Deniz yaban hayatı ve habitatlarının toplum açısından önemi ve deniz ile karasal ekosistemlerinin birbiri ile bağlantılı akıbetleri göz önüne alındığında, süregelmekte olan değişimlerin istenmeyen sonuçlarını azaltmak için bilinçli çalışmalar gerekmektedir.

Dünya okyanuslarının sürdürülebilir gelişiminin planlanması, denizel biyoçeşitliliğin ekosistemlerin sağlıklı işlev göstermesindeki rolünün tam olarak anlaşılmasını gerektirmektedir. Buna yönelik olarak, deniz popülasyonları ve habitatları arasındaki bağlantısallık hakkında bilgi sahibi olmak kritik bir ilk adımdır. Ayrıca bu, hassas türlerle ekosistemleri korumaya, istilacı ve hastalık kaynağı türlerin yayılımını kontrol altında tutmaya yaramanın yanısıra, etkin koruma alanları ağları oluşturarak, sürdürülebilir balıkçılık alanları yönetimine fayda sağlayacaktır.

Yeni COST Eylemi “Gelişmiş Deniz Kaynakları Yönetimi için Denizel Bağlantısallık Yaklaşımlarının Bütünleştirilmesi (SEA-UNCORN)”, Avrupa ve dünyadaki 100’den fazla kuruluştan disiplinlerarası biliminsanı, paydaş ve karar alıcı grupları bir araya getirmektedir. Önümüzdeki yıllarda bu oluşum, disiplinlerarası işbirliğini geliştirecek ve yeni gelişen Denizel İşlevsel Bağlantısallık (DİB) alanındaki yaklaşım ve kavramların bütünleştirilmesi ve bilginin geliştirilmesi için yerel, bölgesel ve milletlerarası düzeylerde uzmanlık paylaşımları sağlayacaktır. Eylem aynı zamanda denizlerin korunması ve sürdürülebilir yönetimine destek olacak veriyi de sağlayacaktır.

Zorluklar

Deniz ekosistemlerine ulaşım ve çalışmanın özellikle zor olması nedeniyle denizdeki bağlantısallığı ölçmek çetrefilli bir işlemdir. Bu nedenle, deniz bağlantısallığı şimdiye kadar çoğunlukla bireylerin, popülasyonların ya da türlerin davranışlarını tanımlamaya yönelik değişik araştırma alanlarından, doğrudan ya da dolaylı tamamlayıcı çok çeşitli yöntemlere dayanan, türe özgü yaklaşımlara odaklanmaktaydı. Bununla birlikte, son zamanlardaki bireysel hareketler ile niteliklerin ekosistem işlevlerine göre bağlantılarını ortaya çıkaran buluşlar, bu alanda araştırmaların gelişmesine ve Denizel İşlevsel Bağlantısallık (DİB) kavramının ortaya çıkmasına yol açmıştır.
DİB, deniz canlılarının, popülasyonların, türlerin ve ekosistemlerin denizdeki ve aynı zamanda deniz-kara arayüzündeki birbirlerine bağımlılıklarını belirleyen bütün göçsel hareketlerini tanımlar. DİB değerlendirmeleri, deniz türleri ya da toplulukları ile bağlı oldukları farklı habitatlar arasındaki karmaşık ilişkileri daha iyi anlamamızı mümkün kılar. Bu nedenle, DİB konusunda etkin bilgi toplama, deniz yönetimi ve koruma stratejilerinin iyileştirilmesi imkanlarımızı güçlendirir.

DİB bilgileri halen çok çeşitli sucul organizma (virüslerden, balinalara) ve bütün deniz deniz eko-bölgeleri için mevcuttur. Bununla birlikte, DİB’in küresel ölçekte anlaşılabilmesi ve küresel değişimlerle DİB’in nasıl değişebileceğinin öngörülebilmesi için, bir takım metodolojik engellerin ve bilgi eksikliklerinin çözümlenmesi gerekmektedir. Araştırma alanları arasındaki boşlukların giderilmesi ve yaratıcı yaklaşımlarla geleneksel yöntemlerin birleştirilmesi, DİB araştırmalarının topluluk ve ekosistem düzeylerinde gelişmesi için yeni olanaklar sunmaktadır.

Eylem

SEA-UNICORN COST Eylemi, farklı disiplin ve ülkelerde çeşitli DİB biliminsanı ve araştırma gruplarını bir araya getirmektedir. Üyeleri, istilacı ve deniz-kara arayüzünü birleştiren türler de dahil olmak üzere, bütün başlıca deniz taksonları (virüslerden balinalara) ile bütün okyanus ve denizleri kapsayan uzmanlıklara sahiptir. Bu kapsama genişliği Eylemin, DİB bilgisi açısından önemli ilerlemeler sağlamasını; akademik ve uygulamaya yönelik olarak çok değerli sonuçlar üretmesini mümkün kılacaktır. Eylem aynı zamanda, deniz yönetimi ve çevre politikalarında karar alma mekanizmalarına DİB bilgisinin entegrasyonunu sağlayacak biliminsanı, paydaş ve karar alıcılar arasında güçlü bağlar kurulmasını da pekiştirecektir. Bu entegrasyon, mekansal planlama ve yönetim için doğru koruma önlemlerinin tanımlanmasına yardımcı olacaktır.

Eylem başkan yardımcısı Prof. Oscar Gaggiotti şöyle ifade etmiştir: “Canlıların denizdeki hareketleri ve bunların ekolojik/genetik sonuçları hakkındaki bilgimizi geliştirerek ve bu bilginin ulusal ve uluslararası yöneticilerle karar alıcıların ihtiyaçlarına uygun hale gelmesiyle, denizde ve deniz-kara arayüzünde doğru sürdürülebilir yönetim stratejilerin tanımlanmasına yardımcı olmayı umuyoruz”.

Ek bilgi

Eylemin amacı ve iletişim ağı hakkında bilgi için yeni sitesini ya da eylem sayfasını ziyaret ediniz.

Ayrıca bkz: SEA-UNICORN Kısa Süreli Bilimsel Çalışmalar Destek Programı

Amaca uygun DİB bilimi ve verilerine, sürdürülebilir gelişme hedeflerine destek olmak ve Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Gelişme için Okyanus Bilimleri Onyılı 2030 Ajandasında tanımlanan sağlıklı okyanus hedefi açısından acil olarak ihtiyaç duyulmaktadır.